Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Thế giới, trở thành niềm tự hào của thành phố. Phía sau đó là những con người thầm lặng ngày đêm gìn giữ.
Ban Quản lý di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc đưa thêm nhiều hoạt động trải nghiệm tạo sức hút cho du khách khi đến với di tích. Ảnh THÀNH CHUNG
Tự hào vùng di sản
Việc UNESCO chính thức công nhận là di sản văn hóa thế giới là kết quả của quá trình dài chuẩn bị hồ sơ, khảo sát, nghiên cứu và bảo tồn. Đây không chỉ là thành tựu của ngành Văn hóa, mà còn là niềm tự hào chung của nhân dân các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh và thành phố Hải Phòng.
Ở Hải Phòng, Côn Sơn – Kiếp Bạc từ lâu được ví như “trái tim” của không gian văn hóa Trúc Lâm. Chùa Thanh Mai, chùa Nhẫm Dương và động Kính Chủ là những mảnh ghép độc đáo, góp phần định hình chiều sâu lịch sử văn hóa của cả vùng.
“Danh hiệu của UNESCO là vinh dự lớn, nhưng đặt ra trách nhiệm cao hơn, đáp ứng yêu cầu bảo tồn quốc tế. Thành phố đang chỉ đạo các đơn vị vào cuộc mạnh mẽ, bảo đảm các di tích luôn giữ được tính nguyên gốc, tính chân thực và giá trị văn hóa, lịch sử” – ông Nguyễn Minh Thắng, Bí thư Đảng ủy phường Trần Hưng Đạo cho biết.
Không khí phấn khởi cũng lan tới các khu dân cư quanh đền Kiếp Bạc và hồ Côn Sơn. Nhiều người dân coi sự kiện này như dấu mốc ghi nhận bao thế hệ gìn giữ phong tục, lễ hội và cảnh quan di tích một cách bền bỉ.
Một di sản không thể tồn tại chỉ bằng những tấm biển công nhận hay báo cáo khoa học. Ở Côn Sơn – Kiếp Bạc, những người dân gắn bó hằng ngày với di tích mới chính là nền tảng vững vàng nhất.
Ông Lê Duy Mạnh, Phó trưởng Ban Quản lý Di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc cho biết: “Là người trực tiếp làm công tác quản lý di sản và tham gia xây dựng hồ sơ trong suốt 12 năm qua, khi quần thể di tích được công nhận tôi rất vui mừng, phấn khởi. Di sản được vinh danh ra tầm thế giới, mở cơ hội quảng bá và phát triển. Đây là niềm tự hào lớn, nhưng trách nhiệm cũng tăng lên gấp bội”.
Tại chùa Thanh Mai, Đại đức Thích Thanh Trung chia sẻ: “Khi nghe tin di sản được UNESCO ghi danh, tôi thực sự xúc động. Công việc thầm lặng của bao thế hệ sư thầy, phật tử, người dân đã được thế giới ghi nhận. Lượng du khách, phật tự đến chùa thời gian gần đây cũng tăng hơn trước”.
Động Kính Chủ (ảnh CTTĐTTP)
Sự đồng hành của người dân chính là “lá chắn bền vững” để di tích không bị xâm hại hay thương mại hóa quá mức. Ông Phạm Khắc Thúy, người dân tổ dân phố Bắc Đẩu, phường Trần Hưng Đạo tâm sự: “Tham gia đoàn rước hay làm các phận sự việc lễ không chỉ là trách nhiệm, mà là niềm tự hào. Mỗi người dân ở đây đều mong muốn góp sức vào bảo tồn và phát huy giá trị của di sản”.
Bảo tồn gắn với phát huy
Sau khi được công nhận, các di tích chịu áp lực lớn hơn từ nhu cầu tham quan, nghiên cứu và du lịch. “Phát triển du lịch là cần thiết, nhưng ưu tiên hàng đầu vẫn là bảo tồn. Thành phố đang nghiên cứu tổ chức luồng khách hợp lý, phát triển hạ tầng tiếp cận, nhưng không can thiệp thô bạo vào cảnh quan. Chúng tôi tiếp tục tuyên truyền để người dân hiểu và đồng hành” – ông Nguyễn Minh Thắng cho biết thêm.
Chùa Thanh Mai (ảnh CTTĐTTP)
Hiện tại, Ban Quản lý di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc đang triển khai nhiều giải pháp để hài hòa giữa việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Đơn vị tuyên truyền du khách, người dân hạn chế rác thải nhựa; bố trí thùng rác, lực lượng thu gom rác thải; treo băng – rôn, pa – nô tuyên truyền về giữ gìn cảnh quan di sản, vận động người dân và du khách cùng chung tay gìn giữ vệ sinh.
Ngoài ra, đối với những sản phẩm phục vụ các nghi lễ truyền thống cũng được thay thế bằng chất liệu thân thiện với môi trường… Ban Quản lý cũng tổ chức thêm nhiều hoạt động trải nghiệm gắn liền với di tích như thưởng thức trà sen Kiếp Bạc cùng ẩm thực địa phương, viết thư pháp, cắm trại… để tạo thêm sức hút cho di tích.
Bên cạnh đó, người dân mong muốn được tham gia mô hình dịch vụ du lịch cộng đồng, mở rộng sản phẩm văn hóa đặc trưng như đồ lễ, thủ công, ẩm thực vùng Trúc Lâm… Chị Nguyễn Thị Lan, người dân phường Nguyễn Trãi bày tỏ: “Nếu đời sống người dân được cải thiện nhờ giữ gìn di sản, thì chúng tôi càng trân trọng hơn”.
Theo Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng Trần Thị Hoàng Mai, để phát huy giá trị di sản, thành phố sẽ tiếp tục phát triển du lịch sinh thái trải nghiệm gắn với di sản, tạo ra những sản phẩm du lịch đặc thù, riêng có.
Người dân ở nơi có di tích cũng tự hào và đóng góp vào việc bảo tồn di sản. Người cao tuổi ở làng truyền dạy thực hành các nghi thức truyền thống, lớp trẻ hăng hái tham gia các đoàn rước kiệu… Cứ thế di sản được lưu truyền, gìn giữ đúng giá trị vốn có.
Nguồn: baohaiphong.vn