Nếu Tây Hải Phòng mang đặc trưng văn hóa vùng đồng bằng sông Hồng thì Đông Hải Phòng lại sở hữu hệ thống lễ hội dân gian đặc sắc gắn liền với biển đảo. Sự kết hợp này mở ra không gian văn hóa rộng lớn cho vùng đất ‘địa linh nhân kiệt’.
Bề dày văn hóa
Tỉnh Hải Dương (trước đây) từ lâu được biết đến với hơn 2.200 di tích, trong đó hàng trăm di tích cấp quốc gia, gắn liền với nhiều sự kiện và nhân vật lịch sử quan trọng. Nổi bật là lễ hội Côn Sơn – Kiếp Bạc tưởng niệm Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn và danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi.
Trong khi đó, thành phố Hải Phòng có hệ thống di tích gắn với thương cảng, biển đảo và lịch sử hình thành mảnh đất “Hải tần phòng thủ”, như: đền Nghè thờ nữ tướng Lê Chân, đền Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm cùng kho tàng di sản phi vật thể phong phú gồm hát đúm, ca trù, múa rối nước…
Sự kết nối hai kho tàng văn hóa lịch sử này sau hợp nhất hai địa phương không chỉ nâng tầm giá trị văn hóa, mà còn mở ra cơ hội tổ chức các chuỗi sự kiện, lễ hội liên vùng. Cụ thể, lễ hội mùa xuân – thu ở Côn Sơn – Kiếp Bạc có thể gắn với Lễ hội Hoa Phượng Đỏ hoặc các lễ hội biển Đồ Sơn, Cát Bà. Từ đó, hình thành các “trục lễ hội” liên hoàn, tạo điểm nhấn thu hút du khách trong và ngoài nước.
Không gian văn hóa thành phố Hải Phòng mới vì thế trở nên đa chiều hơn: một bên là chiều sâu lịch sử, tâm linh, trí tuệ; một bên là sự phóng khoáng, hiện đại của đô thị Cảng. Sự giao thoa này không chỉ gia tăng giá trị tinh thần mà còn góp phần hình thành bản sắc mới – một không gian văn hóa vừa mở rộng, vừa giao thoa, nhưng vẫn giữ được cốt lõi truyền thống.
Bà Phùng Thị Nga, một người dân ở phường Trần Liễu bày tỏ: “Tôi thấy rất tự hào khi quê hương mình được mở rộng. Đây là cơ hội tốt để lan tỏa, quảng bá hình ảnh Hải Phòng mới. Nếu khai thác tốt tiềm năng văn hóa, du lịch, thành phố chắc chắn sẽ có bước phát triển mạnh mẽ và thu hút đông đảo du khách”.
Thêm cơ hội phát triển du lịch
Không gian văn hóa mở rộng không chỉ mang ý nghĩa tinh thần mà còn trực tiếp phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội. Du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn và việc kết nối di sản, cảnh quan, lễ hội sau hợp nhất 2 địa phương mở ra nhiều hướng đi mới.
Trên thực tế, những tuyến du lịch văn hóa – tâm linh – sinh thái liên kết 2 khu vực Đông và Tây Hải Phòng trở nên thuận lợi hơn. Du khách có thể bắt đầu hành trình từ trung tâm thành phố, tham quan các công trình kiến trúc cổ, sau đó di chuyển đến chiêm bái Côn Sơn – Kiếp Bạc, chùa Thanh Mai, động Kính Chủ, đền Cao An Phụ…
Ngược lại, khách hành hương từ vùng đất Thiền phái Trúc Lâm có thể tiếp tục trải nghiệm không khí biển đảo ở Cát Bà, Vịnh Lan Hạ. Mỗi chuyến đi như vậy vừa thỏa mãn nhu cầu thưởng ngoạn vừa là hành trình tìm về cội nguồn văn hóa dân tộc.
Ông Mai Xuân Thắng, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hải Phòng cho rằng: “Việc mở rộng không gian đồng nghĩa với việc mở ra cơ hội lớn cho ngành du lịch. Thành phố có tới 2 di sản thế giới, đây là cơ sở quan trọng để Hải Phòng ghi danh trên bản đồ du lịch quốc tế, đồng thời tạo điều kiện xây dựng mối liên kết, khai thác tốt thế mạnh du lịch với các địa phương bạn”.
Để hiện thực hóa ý tưởng kết nối 2 vùng văn hóa – di sản, thúc đẩy phát triển du lịch, lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu các phòng chuyên môn phối hợp Hiệp hội Du lịch, các doanh nghiệp lữ hành khẩn trương xây dựng tour, tuyến kết nối di tích, danh thắng. Trong đó, khai thác thế mạnh từ quần thể di sản thế giới, ví dụ như tour “1 thành phố 2 di sản thế giới” hay “1 thành phố 5 điểm di sản thế giới”.
Tuy nhiên, việc mở rộng không gian văn hóa cũng đặt ra nhiều thách thức. Sự đa dạng, phong phú của di sản đòi hỏi công tác quản lý phải khoa học, có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, ngành văn hóa, các nhà nghiên cứu và cộng đồng dân cư. Nếu thiếu quy hoạch, di sản có nguy cơ bị khai thác trùng lặp, dàn trải, khó tạo dấu ấn nổi bật.
Mở rộng không gian văn hóa không chỉ là sự bổ sung về mặt địa giới, mà còn là kiến tạo một bản sắc văn hóa mới cho vùng duyên hải Bắc Bộ. Bản sắc ấy vừa kế thừa truyền thống ngàn năm văn hiến, vừa mang hơi thở hiện đại, hội nhập quốc tế. Không gian rộng lớn với cả “núi thiêng – sông linh – biển đảo” trở thành nền tảng tinh thần quan trọng, nuôi dưỡng con người và thúc đẩy sự phát triển xã hội.
Đồng chí Bí thư Thành ủy Lê Tiến Châu từng nhấn mạnh: “Sự hợp nhất 2 địa phương không đơn thuần là phép cộng cơ học về địa giới hành chính, về dân số hay tiềm lực, mà là sự hội tụ của truyền thống văn hóa và lịch sử cách mạng vẻ vang của đất Cảng anh hùng và xứ Đông văn hiến”.
Nguồn: https://baohaiphong.vn/